Αναντίρρητα, το βαρύ πλην βλάσφημο όνομα των Rotting Christ, αποτελεί συνώνυμο του ελληνικού black metal. Οι ίδιοι πέρα από τους πρέσβεις μας εκτός συνόρων στον ακραίο ήχο, είναι και συνυφασμένοι με τον ατέρμονο δρόμο προς την ελευθερία και τον αγώνα που προάγει η σκληρή μουσική. Όλα αυτά, περνώντας από πολλά σκοτάδια, έχουν βρει τον δρόμο τους, και με το νέο "Προ Χριστού", στολίζονται με το επικό στοιχείο. Για το 14ο άλμπουμ τους, με τις pagan εκφάνσεις του, μιλάει ο βασικός εγκέφαλος της μπάντας Σάκης Τόλης, σε μια γεμάτη κουβέντα με το Metal View.
-Από το προηγούμενο άλμπουμ σας πέρασαν πέντε χρόνια, τα οποία είχαν μεγάλες δυσκολίες. Πώς βίωσες εσύ αυτό το κενό μεταξύ του "The Heretics" και του "Προ Χριστού";
Ήταν όντως δύσκολα χρόνια, όπως είπες κι εσύ. Συνήθως κυκλοφορούμε δίσκους κάθε 2-3 χρόνια. Ήταν ένα πρωτόγνωρο κενό, και νιώσαμε πως δε θα ήταν σώφρον να κυκλοφορήσουμε κάτι που δε θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε σε μια περιοδεία. Οπότε τη δημιουργική μου ανησυχία την έβγαλα στον προσωπικό μου δίσκο, κάθισα και σκέφτηκα περισσότερο, και με αυτόν τον τρόπο ήθελα να την παλέψω σε αυτή την κατάσταση. Όταν ταξιδεύεις και είσαι στον δρόμο από μικρό παιδί, αυτό σου φέρνει ανάποδα τη ζωή. Παρολα αυτά, τα τελευταία χρόνια γυρίσαμε στην κανονικότητα μας και γίνεται ένας χαμός από shows και περιοδείες.
-Σχετικά με το "Προ Χριστού", αυτό το επικό στοιχείο στη νέα εποχή των Rotting Christ, νιώθεις πώς κάπως έλειπε από τη μουσική σας;
Ναι, θεωρώ ότι έλειπε. Θεωρώ πως στον 14ο δίσκο που είμαστε, έπρεπε να έχουμε και αυτό το στοιχείο, αλλά σίγουρα θα υπάρχουν και στοιχεία αρκετά γνώριμα, οπότε η συγκεκριμένη προσθήκη θα κάνει το αποτέλεσμα πιο γκράντε παραγωγικά. Δημιουργεί μια ποικιλία πάνω στη μουσική που κάνουμε, και νιώθω ότι πάει κι ένα βήμα παραπέρα. Είναι ένα διαφορετικό στοιχείο εδώ και κάποια χρόνια. Δε μπορούμε να κάνουμε κάτι παραπάνω, γιατί θα παίξουμε άλλο είδος μουσικής. Δεν ήθελα ούτε να αλλάξω τη ροή μας, ούτε να κάνω κάτι πιο πειραματικό όπως έχω κάνει στο παρελθόν. Ήθελα μια πορεία βασισμένη σε αυτό που έχουμε κάνει μέσα στα χρόνια. με μουσική επηρεασμένη από τον εαυτό μας, με βασικό σκοπό ένα ωραίο άλμπουμ, με ωραία κομμάτια. Δε ΄μπορώ να αλλάξω τον κόσμο πια, και αφήνω χώρο στη νέα γενιά να αλλάξει τη μουσική μας, υπάρχουν μπάντες για αυτό. Εμείς είμαστε κλασικοί Rotting Christ, με πιο μεγαλειώδεις εκφράσεις.
-Στα τελευταία χρόνια βλέπω σου αρέσει πολύ η αισθητική των concept στους δίσκους των Rotting Christ. Πώς αποφάσισες τώρα να εστιάσεις στο παγανιστικό, προχριστιανικό κομμάτι;
Όντως μου αρέσει, για να κάνω κάτι παραπάνω από μουσική. Μουσική υπάρχει άφθονη εκεί έξω, οπότε το να εστιάσεις μουσικά και στιχουργικά σε μια ιστορία ή σε μια ιδέα, το κάνει πιο ενδιαφέρον και πρωτότυπο. Δεν πάω στοχευμένα σε ένα κομμάτι για το concept, γράφω διαφορετικά απ'ότι παλιότερα, οπότε πρώτα διαβάζω και εμπνέομαι και μετά γράφω για έναν δίσκο. Μου αρέσει οι δίσκοι μου πλέον να έχουν μια κοινή βάση και να συνεχίζουν να ενοχλούν. Μπορεί να μη γράφω σατανιστικά όπως κάποτε, αλλά βγάζω την εναντίωση μου προς τη θρησκεία με πιο ιστορική βάση και έναν πιο σοφό τρόπο.
-Μιας και όπως είπαμε, στο νέο άλμπουμ υπάρχει μια κοινή βάση με τα προηγούμενα, νιώθεις πως κλείνει κάπως μια τριλογία μαζί με όλα τα στοιχεία που αναφέραμε;
Ναι γιατί όχι;!Δεν έχω σκεφτεί πως μπορεί να είναι ο επόμενος δίσκος, αλλά σίγουρα θέλω να κλείσει ένας κύκλος. Θα προσπαθήσω να προχωρήσω σε κάτι διαφορετικό, αλλά δεν είναι εύκολο. Όταν έχουν περάσει 35 χρόνια και πάνω από 200 συνθέσεις, πολλές φορές με ρίσκα και πειραματισμούς δεν είναι εύκολο να αλλάξεις. Θέλω να κλείσει πάντως μια τριλογία, να δω πως θα είναι το επόμενό μας βήμα.
-Πάνω σε αυτό, υπάρχουν στο άλμπουμ κάποια soundtrack-ικά και ακουστικά περάσματα και εκρήξεις. Κάτι που δε μας έχετε συνηθίσει τόσο, οπότε νιώθεις πως είναι σαν προπομπός για τη συνέχεια σας;
Φοβάμαι πως όχι. Έχεις δίκιο στην παρατήρησή σου, αλλά δε ξέρω πως θα νιώσω, και ίσως να θελήσω να φύγω εντελώς από αυτή την εποχή της μπάντας. Οι Rotting Christ κρατούν την ανησυχία τους ζωντανή με τις εποχές που έχουν σαν μπάντα, και δε νομίζω πως αυτό δε θα υπάρξει και τώρα. Θέλω να δω πως θα είμαι όταν έρθει η ώρα της επόμενης δουλειάς, και να μη σταθώ σε κάτι γνωστό, αλλά να διαφοροποιηθώ λίγο ακόμα. Ποτέ δε βασιστήκαμε στο να παίζουμε μια ζωή τα ίδια, και όσο ψαχνόμαστε, μένουμε ζωντανοί.
-Μένοντας στην ατμόσφαιρα και το concept του δίσκου, νιώθω πως υπάρχει μια διάθεση τύπου "Hammerheart" και "Twilight Of The Gods", υπό ένα δικό σας πρίσμα. Νιώθεις πως οι Bathory έδωσαν τα φώτα τους για το "Προ Χριστού";
Δε θα πω ότι έδωσαν τα φώτα τους, αλλά η επιρροή πάντα υπήρχε. Μουσικά και εικαστικά έχουν κοινά, ίσως γιατί ο καθένας βρέθηκε σε μια παρόμοια φάση για να βγει ένας τέτοιος δίσκος. Οι Bathory είναι από τις αγαπημένες μου μπάντες, και μάλιστα όταν είχαν αλλάξει τον τρόπο που γράφουν μουσική, και το γύρισαν στα πιο epic/pagan μονοπάτια τους, με ξένισαν και απορούσα πως γίνεται ο ίδιος άνθρωπος που έγραψε τα "Τhe Return" και "Under The Sign Of The Black Mark", να γράφει δίσκους σαν το "Hammerheart". Στην πορεία κατάλαβα πως ο άνθρωπος ήταν genius, ωρίμασε τη μουσική του, και όσα κι αν έκανε ήταν δημιουργικά. Αυτό το είδα κι ο ίδιος σε εμένα. Δε λέω πως κάνω αυτό που έκανε ο Quorthon, ούτε θέλω να κάνω το ίδιο, αλλά η επιρροή του με ακολουθεί, και βλέπω τα σημάδια.
-Νιώθεις πως όσο μεγαλώνεις κι αλλάζουν οι παραστάσεις, αλλάζουν και οι ιδέες, κι όλα αυτά μεταφράζονται σε μουσική;
Ναι, αλλάζουμε σαν άνθρωποι. Προσωπικά εξελίσσομαι, θέλω όσο μεγαλώνω να γίνομαι πιο ειλικρινής και πιο ώριμος στον κόσμο, ακόμα κι αν σε κάποιους δεν αρέσει. Μακάρι να είχα τα μυαλά και τη διάθεση του 17χρονου Σάκη, αλλά αυτό δε γίνεται. Δε μπορούμε να αρέσουμε σε όλο τον κόσμο, αλλά λίγο-πολύ όλοι αλλάζουμε, σημασία έχει να το εκμεταλλευόμαστε. Νιώθω καλά για αυτό που είμαι, είμαι ο εαυτός μου, τιμώ τις ρίζες μου και έτσι προχωράω με όλα όσα έχω ζήσει κι έχω δει. Υπάρχει τιμιότητα στη μπάντα, δεν κρυβόμαστε, και δείχνουμε ποιοι είμαστε κάθε φορά.
-Πιστεύεις πως όταν έρχονται αυτές οι αλλαγές, οι μπάντες δέχονται περισσότερη κριτική;
Σίγουρα, γιατί ο κόσμος μπορεί να έχει συνηθίσει σε κάτι και μετά να του έρχεται κάθε άλλο από το πουθενά. Σκέψου οι Celtic Forst είναι μπάντα που έχει αλλάξει πολύ τον ήχο τους. Όταν μεγαλώσεις και ανοίξεις το μυαλό σου συνειδητοποιείς πως δίσκοι σαν το "Monotheist" που δέχτηκε κριτική, για παράδειγμα, είναι δισκάρες. Καλά κάνει ο κόσμος και μιλάει ή κρίνει, κι εγώ το έχω κάνει, μπορεί μετά να γυρίσει και να του αρέσει το οτιδήποτε. Αλλά, καλά κάνουν και όλες οι μπάντες που δεν επαναπαύονται, ψάχνουν και στις λεπτομέρειες τις ιδέες τους, και έχουν ανησυχίες. Η ανησυχία δεν είναι μουσική μονό, είναι και εκφραστική. Δε μιλάμε τώρα ένας μπλακμεταλάς να παίξει ποπ, αυτό είναι μαλακία, όχι ανησυχία. Το black metal έχει τόσο χώρο για έκφραση και εξέλιξη, που ο καθένας μπορεί να βάλει ό,τι θέλει. Πρώτα είναι σκέψη και μετά μουσική, αυτό πρέπει να κρατήσουμε, και για αυτό βλέπεις περισσότερες αλλαγές και εξελίξεις στο black metal παρά στο death metal, ειδικά τα τελευταία χρόνια, γιατί οι παλιοί θέλουν να αλλάξουν, και οι νέοι να εκφραστούν όπως νομίζουν. Δε μπορείς να αρέσεις σε όλους, ειδικά σε κάποιους που σε ακολουθούν από την πρώτη μέρα και σε έχουν μάθει αλλιώς, αλλά όσο ανοίγει η σκέψη δέχεσαι και την αλλαγή, κι αυτό συμβαίνει πολύ στα νεότερα κύματα.
-Ωραία πάσα αυτή. Νιώθεις πως το black metal ζει μια νέα νιότη;
Ναι, ναι! Το black metal εξελίσσεται, βλέπεις τόσα υποείδη, πειραματισμούς, pagan και tribal στοιχεία, το βλέπω πολύ θετικά αυτό. Δε θα σου πω πως όσα ακούω μ'αρέσουν, κάποιες φορές κουράζομαι, αλλά σίγουρα δείχνει την πορεία των ανθρώπων να εξελίσσουν τη μουσική που ακούν και να την τιμούν με τις ρίζες που έχουν.
-Παρόλα αυτά, πιστεύεις πως κάποιες νέες μπάντες πέφτουν στην παγίδα της αναγνωρισημότητα που έχει τη σήμερον ημέρα το black metal;
Σίγουρα, πέφτουν πολλοί στην παγίδα, διότι κάποια πράγματα είναι αποτέλεσμα ενθουσιασμού, ή πονηριάς. Κακά τα ψέματα, το black metal έχει τα πάντα από συγκροτήματα. Πρέπει όλα να έρχονται φυσικά, αν τα κάνεις με το ζόρι θα φανεί πως δεν κάνεις αυτό που πρέπει.
-Γυρνώντας στα του δίσκου, θα σε ρωτήσω, ποια θεωρείς ότι είναι η πιο δυνατή του στιγμή, και με ποια ταυτίστηκες;
Είναι με το πρώτο single, το "Like Father, Like Son". Δεν είναι μουσικά κάτι πρωτοποριακό, αλλά είναι ένα δυνατό και μελωδικό metal κομμάτι, αντιπροσωπευτικό του άλμπουμ. Επίσης είναι αυτό που με άγγιξε κι εμένα προσωπικά, και μιλάει για την πατρική σχέση με τον γιο του, και γενικά για αυτούς τους ισχυρούς προσωπικούς δεσμούς που υπάρχουν στη ζωή μας. Εκφράζει μια αληθινή ιστορία. Είναι ένα πολύ συγκινητικό κομμάτι για εμένα, κι έχει έντονα Bathory vibes, μιας και τους αναφέραμε και πριν.
-Φέτος κλείνετε 35 χρόνια ζωής σαν μπάντα. Όλον αυτόν τον καιρό, υπήρξε κάποιο τέλμα, μια μοναξιά, κάτι που σε βασάνισε;
Στο τέλος της ημέρας είμαι πάντα μόνος. Όταν σβήνουν τα φώτα είμαι μόνος με τις σκέψεις μου, να ζορίζομαι, να παλεύω, να μιλάω με τους δαίμονες μου, να αναρωτιέμαι, να στεναχωριέμαι, να χαίρομαι. Φαίνεται απ'έξω πολύ ωραία η φάση μιας μπάντας, αλλά για 35 χρόνια, δεν είναι τόσο λαμπερό όσο νομίζουμε. Θυσιάζεις τα πάντα για να γίνει ζωή σου η μπάντα, αυτά τα κρατάω για εμένα. Η στήριξη του κόσμου είναι αυτό που δίνει την ώθηση, μόνο αυτή.
-Κάπως κάλυψες την επόμενή μου ερώτηση. Ο κόσμος είναι ο παράγοντας που κρατά τους Rotting Christ ζωντανούς όλα αυτά τα χρόνια;
Όταν οι ιδέες σου αγγίζουν τους ανθρώπους και αυτοί στο δείχνουν έμπρακτα, όταν σε δύο χρόνια κάνουμε το τρίτο μας υπερατλαντικό ταξίδι, και μετά από κάθε συναυλία παρά τον κακό ύπνο και την κούραση, μια κουβέντα με τους οπαδούς σε κάνει να νιώθεις καλά και πως όλο αυτό αξίζει τον κόπο, τότε ναι. Η δύναμη και η αγάπη του κόσμου μας κρατούν ζωντανούς. Παρά τα σκοτάδια του καθενός μας, όταν ένας άνθρωπος, μέσα στις τόσες μπάντες ακούει κι εσένα, πληρώνει το εισιτήριο να σε ακούσει, και στο τέλος φεύγει γεμάτος, σου αφήνει και εσένα μία χαρά. Για αυτό ακόμα κάνουμε τα ταξίδια μας, όπου κι αν είναι αυτά.
-Θυμάσαι ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή σου αυτά τα 35 χρόνια;
Όταν χάνεις έναν δικό σου άνθρωπο, εσύ είσαι εκτός, και αναγκάζεσαι παρόλα αυτά να παίξεις εκεί που βρίσκεσαι. Αυτό ήταν ό,τι πιο βάναυσο έχω ζήσει. Οι περισσότεροι από εμάς που περιοδεύουμε το έχουμε ζήσει, και πρέπει να το διαχειριστούμε όλο αυτό. Είναι πολύ δύσκολο όταν κάποιος άλλος να περνάει με την οικογένεια του αυτή τη δύσκολη στιγμή, εσύ να την περνάς σε κάποια άλλη γωνία του κόσμου. Παρόλα αυτά, τα είπαμε. Η αποστολή ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί.
-Θα σε γυρίσω λίγο τώρα. Ο νέος δίσκος έχει κάποια όμοια vibes με το σόλο άλμπουμ σου. Συναισθηματικά υπάρχει κάτι κοινό;
Περισσότερο έχει να κάνει πως η επιρροή είναι επειδή κάποια πράγματα γράφτηκαν την ίδια περίοδο, οπότε κάποια ερεθίσματα ήταν όντως κοινά. Η απομόνωση, η απόγνωση ήταν συστατικά κοινά. Μιας και η πανδημία μου έδωσε πολύ χρόνο να δημιουργήσω. Επίσης, γράφτηκαν και τα δύο από εμένα, λογικό να υπάρχουν κοινά. Δηλαδή και μπάντες που μεγαλώσαμε, όπως οι AC/DC, οι Motorhead ή οι Maiden έχουν κοινά χαρακτηριστικά στις μουσικές τους. Έτσι είναι οι ταυτότητες των συγκροτημάτων, κι εγώ νομίζω πως έχω μια ταυτότητα στη μουσική μου, αυτή είναι, τι να κάνουμε; Πάντως αυτά θέλω να τα ξεχωρίζω από εδώ κι από εκεί.
-Πώς ξεχωρίζεις τι θα μπει στους Christ και τι στις προσωπικές σου δουλειές;
Όταν νιώθω πιο ευαίσθητος θα βάλω μελωδία, θα παρασυρθώ σε κάτι πιο προσωπικό, οπότε εκεί ξέρω πως θα κινηθώ στα σόλο κομμάτια μου. Είναι η κάθαρση της ψυχής μου. Στα ανήσυχα μου θα κάνω τις σημειώσεις μου και θα πάω στους Rotting Christ. Κάπως έτσι πάει.
-Νιώθεις πιο απελευθερωμένος με αυτό το solo project;
Σίγουρα, τη μουσική μου την κυκλοφορώ μόνος μου, βγάζω κάτι από μέσα μου πιο αυθόρμητα, και νιώθω πως με βγάζει και λίγο από τη δική μου καθημερινότητα. Δεν έχω άγχος για τίποτα, και θέλω να μου δώσει και ένα έξτρα κίνητρο για το επόμενο βήμα. Μου αρέσει μετά από αυτό να πηγαίνω στους Rotting Christ ξανά, πιο ανανεωμένος. Γράφω συνέχεια μουσική, οπότε ξέρω προς τα που πηγαίνουν οι ανησυχίες μου. Αυτός είναι ο λόγος που το κάνω, και περνάει και στη ψυχολογία μου. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια το να έχεις μια μπάντα σε κάνει περισσότερο λογιστή, παρά μουσικό. Τρέχουν συνεχώς deadlines, καταστατικά, συμβόλαια που σου χαλάνε λίγο το γόητρο και τη μαγεία. Εδώ και περίπου μια δεκαετία έχουμε γίνει manager στα social media, ασχολούμαστε με τα οικονομικά, για εμάς που μεγαλώσαμε και μάθαμε διαφορετικά, η προσαρμογή ήταν δύσκολη, Είναι βάρη αυτά για έναν καλλιτέχνη, και προσπαθούμε ακόμα να το συνηθίσουμε. Για αυτό ψάχνω κι εγώ τις διεξόδους μου. Μέσα σε όλα αυτά, εύχομαι πάντα να κερδίζει η δημιουργία.
-Σχετικά με το σκηνικό που έγινε στη Ξάνθη με την μητρόπολη, η ιστορία είναι κάπως γνωστή. Εγώ θα σε ρωτήσω το εξής. Δεν είναι λίγο κουραστικό για έναν άνθρωπο που το έχει ζήσει ξανά και ξανά αυτό το σκηνικό, να συμβαίνει πάλι, ενώ υποτίθεται πως με τα χρόνια προοδεύουμε;
Για εμένα σίγουρα είναι κουραστικό και βαρετό θα έλεγα. Για τον κόσμο μπορεί όχι, αν του αρέσει η ίντριγκα και το σκάνδαλο. Εμένα πέρα ότι με κουράζει, με στεναχωρεί κιόλας γιατί είναι κρίμα εν έτει 2024 να κρινόμαστε από την εμφάνιση και τα πιστεύω μας, ειδικά σε κόσμο που δεν του πέφτει λόγος. Βέβαια είναι η μοίρα της μπάντας αυτή, είναι η κληρονομιά μας να ενοχλούμε ακόμα και άθελά μας. Η λογοκρισία θα μας βρίσκει απέναντι, γιατί είμαστε καθαροί, και απλά εκφράζουμε αυτό που θέλουμε.
-Τι κρατάς στο τέλος της ημέρας από αυτό;
Ότι είμαι ζωντανός, παίζω ακόμα μουσική και εκφράζω όσα μια μερίδα κόσμου πιστεύει επίσης. Η ακραία μουσική είναι για αυτό τον σκοπό, και είμαστε ελεύθεροι άνθρωποι. Η ελευθερία της έκφρασης δεν πρέπει να σκεπάζεται, και αυτό είναι μεγάλο πράγμα για εμένα. Για αυτό θα συνεχίζω να παλεύω, και πρέπει να παλεύουμε όλοι για αυτή την ελευθερία, ακόμα κι όταν δε μας αρέσει απαραίτητα η γνώμη των άλλων.
-Τέλος, τι να περιμένουμε από την εμφάνιση των Rotting Christ τον Ιούνιο στο θέατρο του Λυκαβηττού;
Τρεις ώρες μουσική από όλες τις εποχές της μπάντας, αν τα καταφέρουμε, σκεφτόμαστε guest εμφανίσεις από φίλους που έχουν συμμετάσχει στη μπάντα ανά καιρούς. Θα είναι σίγουρα μια μεγάλη συναυλία, σε ένα ειδυλλιακό μέρος, σε έναν χώρο που δεν έχουμε παίξει ποτέ, αν και εγώ και η γενιά μου στα 90s, μεγαλώσαμε με συναυλίες στον Λυκαβηττό. Θέλουμε να περάσουμε στον κόσμο όλη τη σκέψη και το feeling που είχε η μπάντα σε όλες τις περιόδους της, να νιώσουμε μαζί το πως μεγαλώσαμε. Δε θα απογοητευτεί κανείς!
Γιάννης Χαρτζανιώτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου