Ο μυθικός κόσμος των Amorphis

Οι Amorphis, όσο λίγα συγκροτήματα σε αυτόν τον κόσμο μπορούν να αναδείξουν με σύγχρονο και πλούσιο τρόπο, την κληρονομιά της πατρίδας τους. άλλοτε με σκληρούς death metal ήχους, άλλοτε με μελαγχολικούς τόνους, ή με folk περάσματα, τα τραγούδια τους σε όλο το πέρας της καριέρας τους, καταφέρνουν να μιλήσουν και να μπολιάσουν μέσα μας κομμάτια των μύθων και της ιστορίας της Φιλανδίας. Έτσι, με αφορμή τις επερχόμενες εμφανίσεις τους στη χώρα μας, το Metal View κάνει ένα μικρό αφιέρωμα σε σημεία σταθμούς τόσο της Φιλανδικής μυθολογίας, όσο και της πορείας των Amorphis, που ίσως θεματικά να μας φανούν χρήσιμα σύντομα.

Tuonela

Προφανώς θα ξεκινούσαμε αυτό το αφιέρωμα με την αναφορά στην Tuonela, ένα θέμα που σαγηνεύει τους ίδιους τους Amorphis όχι μόνο κατά το παρελθόν με το ομώνυμο, τέταρτό τους άλμπουμ, αλλά σε πληθώρα κομματιών, καθώς και στο τελευταίο τους πόνημα, "Halo", αναφερόμενο στο σκοτεινό πέρασμα προς αυτήν. Τόσο η μπάντα, όσο και το άτυπο μέλος της και στιχουργός Pekka Kainulainen μαγεύτηκαν από τη σκοτεινιά και το μυστήριο της, αφού πολλοί ήρωες της Φιλανδικής μυθολογίας έχουν κάνει το πέρασμά τους από εκεί. Η Τουόνελα είναι ο Κάτω Κόσμος σύμφωνα με την Καλεβάλα, το έπος της Φιλανδικής αρχαιολογίας, όπου οι ψυχές καλών και κακών συνυπάρχουν, σε ένα βασίλειο χωρίς ζωή με αρχηγό τον Τουόνι, θεό του θανάτου, όπου κι ο αντίστοιχος ποταμός είχε το ίδιο όνομα. Μπάντες επί μπαντών έχουν επηρεαστεί από αυτό το σκιερό μέρος, αλλά οι Amorphis έχουν την τιμητική τους καθόλη τους τη δισκογραφία.

Sampo

Άλλο ένα σήμα κατατεθέν στη Φιλανδική μυθολογία είναι το Sampo. Οι Amorphis αφιέρωσαν το εναρκτήριο κομμάτι στο άλμπουμ "Skyforger" σε αυτό το μυστηριώδες "γκατζετάκι" των θεών, όπου θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν πυξίδα ή αστρολάβος, σαν στήριγμα για το θησαυροφυλάκιο των θεών, σαν σύμβολο πλούτου, αντίστοιχο του κέρατος της Αμάλθειας από την Ελληνική μυθολογία, καθώς επίσης και σαν γούρι. Αποτελούσε πολύτιμο απόκτημα των Αθανάτων του Φιλανδικού πανθέου, και είχε κατασκευαστεί από τον θεό Ilmarinen, για το οποίο μάλιστα  σύμφωνα με την Καλεβάλα, έγινε και μάχη για την επαναπόκτησή του, μιας και κλάπηκε από τη δαιμόνια ύπαρξη της Louhi, όπου οι θεοί με τη βοήθεια του ήρωα Βαϊναμόινεν κατάφεραν να το αποκτήσουν ξανά.

Väinämöinen

O λόγος τώρα στον Βαϊναμόινεν που οι Amorphis αφιέρωσαν κομμάτια του βίου του στο "The Beginning Of Times". Πρωταγωνιστής του άλμπουμ είναι ο εν λόγω ήρωας, ο οποίος αν θέλαμε να τοδούμε από τη δική μας μυθολογική σκοπιά, είναι ο αντίστοιχος Ηρακλής. Ο Βαϊναμόινεν ήταν ένας ήρωας ημίθεος, πολεμιστής και βασικός χαρακτήρας σε πολλές ιστορίες της Καλεβάλα, ενώ αποτελούσε προστάτη της ποίησης και των τεχνών. Μια από τις πιο γνωστές ιστορίες με αυτόν είναι αυτή του θανάτου του, όπου αποτελεί δείγμα ύβρεως και αμαρτίας, αφού σύμφωνα με την παράδοση Η παρθένα Μαργιάττα, αφότου έχει φάει ένα φρούτο, γεννάει ένα αγόρι και το πηγαίνει στον Βαϊναμόινεν για να το "εξαγνίσει". Εκείνος είπε πως αποτελεί τερατούργημα και πρέπει να θανατωθεί, τότε το μωρό του εξιστόρησε τα σφάλματα της ζωής του και πως άφησε μια γυναίκα, την Aino να πεθάνει. Για τη σοφία του, το μωρό έγινε ο Βασιλιάς της Καλεβάλα και έτσι ντροπιασμένος ο Βαϊναμόινεν απομακρύνθηκε μέχρι να πεθάνει απομονωμένος και ντροπιασμένος. Η Χριστιανοσύνη αργότερα πήρε αυτή την ιστορία σαν παράδειγμα μετάνοιας και αποξένωσης από τις παγανιστικές πεποιθήσεις.

Aino

Στον δεύτερό τους δίσκο, "Tales Of Thousand Lakes", οι Amorphis έχουν το κομμάτι "Drowned Maid", όπου αναφέρεται στον θάνατο της Aino. Η Aino ήταν μια νεαρή κοπέλα, αδερφή του βάρδου Joukahainen, ο οποίος απέτυχε να τραγουδήσει έναν ύμνο, σε έναν διαγωνισμό. Ο ίδιος έκανε επίκληση στον ήρωα Βαϊναμόινεν να τον σώσει από την τιμωρία του πνιγμού για αυτή την ατίμωση και σαν αντάλλαγμα θα του προξένευε την αδερφή του, κάτι που είχε τη σύμφωνη γνώμη της υπόλοιπης οικογένειας. Η Aino αρνούμενη να παντρευτεί έναν τόσο γέρο άντρα, προτίμησε να θυσιαστεί και να πνιγεί αυτή, κόντρα στη δυστυχία που θα είχε μετά. Η μάνα της από τα δάκρυα για τον χαμό της Aino, δημιούργησε ένα ποτάμι, με τη νεκρή κοπέλα να μεταμορφώνεται σε ψάρι. O ίδιος ο Βαϊναμόινεν, σε ένα ταξίδι του σε αυτό το ποτάμι, πήγε να ψαρέψει αυτό το ψάρι, με τη ψυχή της Aino να τον "εκδικείται" δεύτερη φορά, που δεν την έσωσε από τον χαμό της, ξεφεύγοντας από τα δίχτυα του, κα δίνοντας ένα ηθικό δίδαγμα στις κοπέλες της εποχής που συνήθιζαν να προξενεύονται σε μεγαλύτερους άντρες για διάφορα "θελήματα".

Perkele

Τέλος, ο λόγος για τον Perkele, που οι Amorphis τον αναφέρουν τόσο στο ομώνυμο κομμάτι, όσο και στο "Silent Waters". Πολλοί έχουν συνδυάσει αυτό το όνομα με την έννοια του Διαβόλου, καθώς και στη σύγχρονη Φιλανδική γλώσσα αποτελεί βρισιά. Παρόλα αυτά, η συγκεκριμένη λογική πάει κόντρα στο παγανιστικό γίγνεσθαι, μιας και αποτελεί μια Χριστιανική μεταφορά, όμοια με αυτή που σε εμάς έγινε με τον Εωσφόρο-Προμηθέα. Ο Perkele ήταν θεός της φωτιάς και του Κεραυνού με βάση την Καλεβάλα, και αποτελούσε σύμβολο του φωτός και της δύναμης. Ένα ακόμα προσωνύμιο ήταν το "Ukko", όπου χωρίς να έχουμε πολλές πληροφορίες για αυτόν, ξέρουμε πως ήταν μία από τις πρωτόγονες θεότητες στη Φιλανδία, και ένα πνεύμα που συχνά επικαλούταν από τον κόσμο τότε.

Η επική και πολυπρόσωπη οντότητα των Amorphis θα ζωντανέψει τους μύθους και τους θρύλους από τη Χώρα των Χιλίων Λιμνών, και στη χώρα μας, ανανεώνοντας το ραντεβού στις 3 και 4 Νοεμβρίου σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Τόσο μουσικά όσο και πολιτισμικά, όλη η δισκογραφία της μπάντας έχει ένα δικό της μοναδικό στίγμα, που θα μείνει ανεξίτηλο, έπειτα από πολλά χρόνια, ξανά στην Ελλάδα.

Κι όπως λέει και η Καλεβάλα: Words shall not be hid, nor spells be buried. Might shall not sink underground though the mighty go!

Γιάννης Χαρτζανιώτης